«Μπήκαν στην Αθήνα μας μια Κυριακή κι έστησαν αμέσως την πολεμική τους σημαία σ' έναν ψηλό κοντό, πάνω στα αθάνατα μάρμαρα της Ακρόπολης. Άπειρα μάτια ελληνικά εδάκρυσαν το πρωινό εκείνο, βλέποντας το σύμβολο των Ούννων να λερώνει το μοναδικό μνημείο του πολιτισμού και της λευτεριάς, τον Παρθενώνα. Έτσι εδάκρυσαν και τα δικά μου.»
Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε την αφήγησή του ο Λάκης Σάντας, περιγράφοντας την πρώτη μέρα που οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα του. Αλήθεια, πόσοι Αθηναίοι θεωρούμε την Αθήνα «Αθήνα μας»; Ίσως αυτό το μας να έσπρωξε τον δεκαεννιάχρονο τότε Σάντα στην αποκοτιά: να κατεβάσει την σημαία του Γερμανού κατακτητή από τον ιστό. Την ίδια αποκοτιά που τόλμησε το 1956 ο δεκαπεντάχρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, κατεβάζοντας και σκίζοντας τη σημαία του Άγγλου κατακτητή στο σχολείο του, κατά τους εορτασμούς στέψης της βασίλισσας Ελισάβετ. Την ίδια αποκοτιά που τόλμησε, μισό αιώνα μετά, ο Σολωμός Σολωμού.
Και στις τρεις περιπτώσεις η σκέψη ήταν απλή. Ο Σάντας εξηγεί: «Ήταν πολύ απλό μα και πολύ Μεγάλο. Μια σημαία σήκωσε στις 25 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, μια σημαία θα κατεβάζαμε και μεις στις 31 Μαΐου 1941. Συμβολικό το πρώτο, συμβολικό και το δεύτερο. Μια φούχτα άνθρωποι τότε απειλούσαν την Πανίσχυρη Τουρκική Αυτοκρατορία. Δυο παιδιά εμείς, θα προσβάλλαμε το φοβερό τότε Γ΄ Ράιχ.» Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χωράει πολλή σκέψη και ανάλυση. Με αυτές τις απλές σκέψεις ο Λάκης Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος πέρασαν στην ιστορία.
Αυτές τις μέρες ο Λάκης Σάντας έφυγε από την ζωή, κάνοντας πολλούς να αναπολήσουν μια εποχή που έβγαζε πραγματικούς ήρωες. Την ίδια στιγμή έφυγε από την ζωή και ο Θανάσης Βέγγος, κάνοντας πολλούς να αναπολήσουν μια εποχή που έβγαζε πραγματικούς ανθρώπους. Ίσως η συγκυρία να απαντάει σε κάποια ερωτήματα. Ίσως ο παλιός αγωνιστής και ο κωμικός ηθοποιός να μην είναι τόσο άσχετοι μεταξύ τους.
Δεν ξέρω αν είχαν συναντηθεί ποτέ οι δυο τους, ο Βέγγος με τον Σάντα. Η συνάντησή τους θα θύμιζε ένα αντίστοιχο περιστατικό από το θέατρο σκιών. Είναι η στιγμή – από την παράσταση Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι – που ο απλός λαϊκός άνθρωπος, ο Καραγκιόζης, συναντά για πρώτη φορά τον ήρωα, τον Μέγα Αλέξανδρο. Παραξενεμένος από το εντυπωσιακό παρουσιαστικό, τον ερωτά: «Ποιος είσαι εσύ;» για να πάρει την απάντηση του ήρωα: «Μα δεν με αναγνωρίζεις; Εχουμε συναντηθεί πολλές φορές. Εγώ είμαι … εσύ». Ο Καραγκιόζης κάνει πώς δεν καταλαβαίνει, αλλά οι θεατές από κάτω έχουν καταλάβει πολλά…
εφ. Ρήξη, τ.74, Μάιος 2011
εφ. Ρήξη, τ.74, Μάιος 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου