γκαλερί «η Χάλκη»

«Ιχνηλατώντας την Κωνσταντινούπολη» τιτλοφορείται το νέο επεισόδιο στη συνεργασία της ελληνικής και της τουρκικής καλλιτεχνικής κοινότητας, συνεχίζοντας μια μακρά σειρά από επιτυχημένες συναυλίες, παραστάσεις, γκαλά μόδας και σαπουνόπερες. Πρόκειται για μία έκθεση εικαστικών έργων 101 Ελλήνων καλλιτεχνών, που εγκαινιάστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και φιλοξενείται στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και το Σισμανόγλειο Mέγαρο της Κωνσταντινούπολης. Τον Οκτώβριο θα φιλοξενηθεί στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Η βραδιά των εγκαινίων έκλεισε με κοκτέιλ στο προαύλιο της Σχολής. (Ο νέος ρόλος της Θεολογικής Σχολής, ως αίθουσας εκδηλώσεων, ενισχύεται ακόμη περισσότερο, καθώς έχει προγραμματιστεί για τις 18 Σεπτεμβρίου συναυλία με τους Ευανθία Ρεμπούτσικα, Σιχάν Οκάν και Ντιλέκ Κοτς.)

Tην έκθεση οργάνωσε η εταιρεία παραγωγής οπτικοακουστικών έργων White Fox και επιμελήθηκε η Ίρις Κρητικού. Πραγματοποιείται στα πλαίσια ανακήρυξης της Κωνσταντινούπολης ως «πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης» και το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού επέλεξε αυτή την έκθεση για να «ιχνηλατήσει» το παρελθόν της Τουρκίας. (Το παρόν και το μέλλον το ιχνηλατούν, προς το παρόν, τα F-16 της τουρκικής αεροπορίας.)

Πίνακας του Σάββα Γεωργιάδη από την έκθεση. Ανήκει στη Σχολή του νεοθωμανικού υπερρεαλισμού. Πληροφορίες φέρουν τον ζωγράφο να χρησιμοποίησε ως μοντέλο τον Τζέφρυ...

Το κοσμικό αυτό γεγονός προβλήθηκε, επίσης, και ως «φιέστα» για τη φημολογούμενη μελλοντική επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ένα γεγονός σύμφωνο με τις επιταγές των Η.Π.Α., καθώς ο εξευτελισμός του Οικουμενικού Πατριαρχείου από την Τουρκία έχει ξεπεράσει τα ανεκτά, για αυτές, επίπεδα. (Περαιτέρω υποβάθμιση θα ισχυροποιήσει, αναπόφευκτα, το Πατριαρχείο της Μόσχας.) Πάντως, συνθέτει, μαζί με άλλα γεγονότα, όπως η λειτουργία στον περίβολο της Παναγίας Σουμελά, το κατάλληλο πολιτιστικό υπόστρωμα για τη συνέχιση της «πολιτικής των ζεϊμπέκικων», γνωστής και ως «πολιτικής των κουμπαριών» (ανάλογα με την κομματική προτίμηση).

άλλος ένας «κρύος» πίνακας από την έκθεση, του Χαράλαμπου Δερμάτη.

Στα εγκαίνια, ο Παύλος Γερουλάνος μίλησε «για τη δύναμη της δημιουργίας της πίστης και την προαναγγελία νέων εποχών, που θα μας κάνουν όλους, Έλληνες και Τούρκους, να αισθανθούμε υπερήφανοι», ενώ ενθουσιασμένος δήλωσε ο συμμετέχων ζωγράφος Αλέκος Φασιανός: «Η Τέχνη είναι ο μοναδικός τρόπος για να έρθουν κοντά οι δύο λαοί. Μόνο όταν θα χτίσουνµμια ανιδιοτελή πνευματική σχέση θα καταφέρουν να έχουν και υλική σχέση. Όταν υπάρχει εχθρική στάση, σημαίνει πως δεν υπάρχει πνευματικός σύνδεσμος». Για τον Νικήτα Κακλαμάνη, «η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί γεγονός ιστορικής σημασίας και αποδεικνύει περίτρανα ότι εκεί, όπου η επίσημη διπλωματία πολλές φορές αποτυγχάνει, η διπλωματία των πόλεων (sic) θριαμβεύει». Στο ίδιο πνεύμα, η Αυγή (5 Αυγούστου) έσπευσε να πανηγυρίσει, καθώς «αυτό που δεν κατόρθωσε επί χρόνια η διπλωματία και η πολιτική, το κατορθώνει, ως φαίνεται, η τέχνη», ανυποψίαστη ίσως, ότι η τέχνη καλείται ουσιαστικά, να επικυρώσει και να συνεπικουρήσει αυτά τα ίδια τα «κατορθώματα» της διπλωματίας και της πολιτικής…

Ως γνωστόν, τα πολιτιστικά «events» αποτελούν βασικό πυλώνα άσκησης της λεγόμενης «soft power» (για να χρησιμοποιήσουμε και έναν όρο της μόδας), της πολιτικής, δηλαδή, που εκπληρώνει τους στόχους της όχι μέσω της υποταγής και της βίας (hard power), αλλά μέσω της συνεργασίας και της εθελοδουλείας. Η «πολιτιστική διπλωματία», τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι Μ.Κ.Ο. (Μη Κοινωφελείς Οργανώσεις) και οι εμπορικοί αντιπρόσωποι συμπληρώνουν τα τεθωρακισμένα και τα αεριωθούμενα στην πολιτική φαρέτρα.

Οι Αμερικάνοι είναι πρωτοπόροι στον «πολιτιστικό ιμπεριαλισμό». Στη φωτογραφία, το στάδιο baseball της Χιροσίμα

Ως Έλληνες, έχουμε δεχθεί πυκνά συχνά τις «ευεργεσίες» της πολιτιστικής διπλωματίας. Μπορούμε να αναφέρουμε, χαρακτηριστικά, ότι η Ελλάδα υπήρξε μία από τις πρώτες χώρες, παγκοσμίως, όπου δραστηριοποιήθηκε το Βρετανικό Συμβούλιο, ήδη από το 1939. Υπήρξαμε από παλιά χώρος υποδοχής πάσης φύσεως ευαγών ιδρυμάτων που προωθούν τη φιλία και την συνεργασία των λαών, βάσει, βέβαια, των συμφερόντων των ισχυρών. Έτσι, λοιπόν, τέτοιες «επιθέσεις φιλίας» από τη γείτονα δεν εκπλήσσουν κανέναν. (Σίγουρα δεν εκπλήσσουν την πολιτική, οικονομική και πνευματική ελίτ, που τις αποδέχεται και τις ευνοεί.)Οι εποχές των Τούρκων στρατοκρατών και πραξικοπηματιών έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Οι εκκολαπτόμενες (ή κατά φαντασίαν) Μεγάλες Δυνάμεις οφείλουν να προκρίνουν τη χρήση της «soft power». Επικεντρώνονται στην οικονομική και πνευματική διείσδυση, την «πολιτιστική διπλωματία» και την πάσης φύσεως συνεκμετάλλευση (των δικών μας, όχι των δικών τους- μην μπερδεύεστε). Ο στρατός χρειάζεται μόνον ως έσχατη λύση. Σκοπός του είναι πλέον, ο εκβιασμός, οι «ειρηνευτικές» αποστολές, η επίδειξη δύναμης, και μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις αμετανόητων λαών (όπως ο κουρδικός ή ο κυπριακός) καταφεύγει στον παραδοσιακό τραμπουκισμό. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουν στρατιές από «ρεαλιστές» πολιτικούς, «ανεξάρτητους» δημοσιογράφους, «προοδευτικούς» καθηγητές, «ευαισθητοποιημένους» επιχειρηματίες και «ψυχοπονιάρηδες» καλλιτέχνες…

και κάποιοι Τούρκοι που δεν αναμένεται να παρευρεθούν στην έκθεση...

Αν η συμφιλίωση των δύο λαών περνάει μέσα από την υποταγή των Ελλήνων στις αυτοκρατορικές ονειρώξεις της Άγκυρας, τότε, ναι, μπορούμε να πούμε ότι ο κόπος τόσων τραγουδιστών, ζωγράφων και μόδιστρων δεν πήγε χαμένος.

Αν, όμως, η συμφιλίωση περνάει μέσα από τον σεβασμό και τη δικαίωση (νεκρών και ζωντανών) και μέσα από την εθνική ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια, τότε οι καλλιτέχνες αυτοί βρίσκονται, άθελά (;) τους, στην υπηρεσία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Εξυπηρετούν μία εξουσία, πολιτική και στρατιωτική, που λίγο ενδιαφέρον φαίνεται να δείχνει για τα χρώματα και τα πινέλα τους…

εφημερίδα Ρήξη, τ.66, Σεπτέμβριος 2010